ตามปกติแล้ว คนเราจะ "คิดลบ" เพื่อความอยู่รอดของเราครับ
เช่น สมัยก่อนที่เราเป็นมนุษย์ถ้ำ หากเรา เห็นพุ่มไม้ไหว ๆ
สมองของเราจะคิดลบก่อนเลยว่า
ข้างหลังพุ่มไม้นั้น อาจเป็น "เสือ" ที่จะทำอันตรายเรา
เราจะไม่ "คิดบวก" ว่า ข้างหลังพุ่มไม้นั้นเป็น "กระต่าย" เพื่อเราจะจับไปเลี้ยงดูเล่น
การคิดลบแบบนี้นี่เองครับ
ที่ทำให้เผ่าพันธุ์มนุษย์ของเรา "อยู่รอด" มาจนถึงทุกวันนี้
แต่เนื่องจากปัจจุบัน เสือทั้งหลายได้ถูกจับไปไว้ในกรงเกือบหมดแล้ว
โอกาสที่เราจะเจอเสือจริง ๆ น้อยมาก
แต่ "สมอง" ของเรา ก็ยังติดกับการคิดลบแบบนี้อยู่ ทำให้เรามีความทุกข์
ซึ่งการคิดลบแบบนี้ทำให้เกิด "มด" ตัวที่น่ากลัวที่สุดในชีวิตเรา
ซึ่งมดตัวที่ว่านี้ คือ Automatic Negative Thoughts : ANTs
ซึ่งหมายถึงการเป็น "คนคิดลบโดยอัตโนมัติ"
Dr. Daniel G. Amen ซึ่งเป็นจิตแพทย์ชื่อดังของ USA กล่าวว่า
ในสมองของคนเรามี "มดอยู่ 9 สายพันธุ์"
ที่ทำให้เราเกิดความทุกข์
เรามาลองดูว่า มีมดสายพันธุ์ไหนบ้าง ที่อยู่ในสมองของเรา
1. สายพันธุ์ "เสมอ" และ "ไม่เคย" (ANT 1 "Always" and "Never")
มดสายพันธุ์นี้มีมากที่สุด เช่น เคยไหมที่เราชอบคิดว่า
"เขาไม่เคยฟังฉันเลย" "ฉันผิดพลาดเสมอ" "เขาขึ้นเสียงกับฉันทุกครั้ง"
ซึ่งจริง ๆ แล้ว เหตุการณ์ไม่ได้เป็นแบบนี้
แต่สมองจะคิดแบบเหมารวม
โดยที่จริงแล้ว เขาก็ฟังเราบ้าง เราก็ทำถูกบ้างผิดบ้าง หรือ บางทีเขาก็รับฟังเราไม่ได้ขึ้นเสียงกับเราทุกครั้ง เป็นต้น
2. สายพันธ์ "เมินสิ่งดี ดูสิ่งลบ" (ANT 2 "Focusing on the Negative")
มดสายพันธุ์นี้ ทำให้เรามองแต่เฉพาะด้านลบ
เช่น "ล้างรถทีไร ฝนตกทุกที" แต่จริง ๆ แล้ว
เราล้างรถ 10 ครั้ง ฝนอาจจะตก 1 ครั้ง
แต่เรามัก Focus ไปที่ความคิดด้านลบ
3. สายพันธุ์ "หมอดูซาดิสต์" (ANT 3 "Foutune Telling")
มดสายพันธุ์นี้ร้ายกาจมาก เป็นตัวกำหนดชะตาชีวิตเรา
เช่น เราคิดว่า "เดี๋ยวตอนที่เราขึ้นไปพูดบนเวที คนคงหัวเราะเยาะเราแน่"
ซึ่งการคิดแบบนี้ จะทำให้เรารู้สึกตื่นเต้นผิดปกติ มือสั่น ขาสั่น เสียงสั่น และลืมบท ทำให้เวลาขึ้นไปพูด คนก็จะหัวเราะเยาะเราจริง ๆ
4. สายพันธุ์ "อ่านใจไปเรื่อยเปื่อย" (ANT 4 "Mind Reading")
มดสายพันธุ์นี้ ชอบเดาใจ คิดไปเองในแง่ลบ เช่น เห็นคนจับกลุ่มคุยกัน
ก็คิดว่า "คนพวกนั้น กำลัง นินทาเราแน่ ๆ เลย" หรือ
หัวหน้าพูดอะไรในภาพรวมในที่ประชุมก็คิดว่า
"หัวหน้ากำลังหมายถึงเราแน่เลย"
ซึ่งเกือบทั้งหมดเป็นการคิดไปเอง
5. สายพันธุ์ "รู้สึก...แต่ไม่นึกคิด" (ANT 5 "Thinking with Your Feelings")
มดพันธุ์นี้ ทำให้เราชอบมีความรู้สึกต่อสิ่งต่าง ๆ ในแง่ลบ
เช่น "ฉันรู้สึกว่าฉันเป็นส่วนเกินของหน่วย" "ฉันรู้สึกว่าใคร ๆ ก็ไม่รักฉัน" ซึ่งแท้จริงแล้วเป็นความรู้สึกของเราเอง ไม่ใช่ความรู้สึกที่คนอื่นมีต่อเรา
6. สายพันธุ์ "หมกมุ่นอยู่กับอดีต" (ANT 6 "Guilty of Beating)
มดสายพันธุ์นี้ทำให้เราชอบย้อนคิดถึงอดีต เช่น
ติดคำพูดว่า "ถ้าเพียงแต่ตอนนั้น เราไม่ตัดสินใจผิด ชีวิตเราคงไม่เป็นแบบนี้" หรือ
"ไม่น่าเลย ฉันไม่น่าพูดกับพ่อแม่อย่างนั้นไปเลย"
ซึ่งจริง ๆ แล้ว ไม่ควรเอา อดีตเป็น "ห้องขัง" ชีวิตเรา
แต่ควรใช้อดีตเป็น "ห้องเรียน" ที่เราจะไม่ทำแบบนั้นอีก
7. สายพันธุ์ "ตราหน้า แล้วด่าให้ยับ" (ANT 7 "Labeling")
มดพวกนี้ ชอบตราหน้าคนอื่น
เช่น "ไอ้พวกรากหญ้า คิดไม่เป็น" "ไอ้พวกคนจีนเสียงดัง"
"ไอ้พวกเด็กเจนวายหัวดื้อ" ซึ่งแท้จริงแล้ว
มีคนรากหญ้ามากมายที่หัวดีกว่าคนจบปริญญาเอก
มีคนจีนมากมายที่มีกิริยาเรียบร้อย
และมีเด็กเจนวายมากมายที่น่ารักและเคารพผู้ใหญ่
8. สายพันธู์ "เพราะฉันขัน ตะวันจึงขึ้น" (ANT 8 "Personalization")
มดพันธุ์นี้มาจากนิทานเรื่องหนึ่ง ที่มีไก่ตัวหนึ่งลุกออกไปขันทุกเช้า
พอวันหนึ่ง ไก่ป่วยหนักมาก ลูก ๆ ก็บอกว่า พ่อวันนี้ไม่ต้องไปขันหรอก
แต่พ่อบอกว่าไม่ได้หรอก "เพราะพ่อขัน ตะวันจึงขึ้น
ถ้าพ่อไม่ออกไปขัน ดวงอาทิตย์จะไม่ขึ้น แล้วโลกจะแย่แน่"
ซึ่งเป็นการเข้าใจผิด หลงตัวเอง คิดว่าตัวเอง คือคนสำคัญเกินเหตุ
9. สายพันธุ์ "คุณน่ะทำ" (ANT 9 "Blame")
มดสายพันธุ์นี้น่ากลัวที่สุด เพราะจะทำให้เราคิดว่า
ที่ชีวิตเราเป็นแบบทุกวันนี้ เพราะ
พ่อแม่ หัวหน้า เพื่อน สังคม ฯลฯ เป็นต้นเหตุ
มดสายพันธุ์นี้ทำให้เรา "โทษคนอื่น"
โดยไม่ยอม หันมาดูตัวเอง
ซึ่งการคิดแบบนี้ เป็นการคิดแบบ "เหยื่อ"
คือ คิดว่าตัวเองเป็นเหยื่อของการกระทำของคนอื่น
ซึ่งทำให้ชีวิตหมดพลัง และไร้คุณค่า อีกทั้งจะไม่ยอมปรับปรุงตัว
เป็นไงครับ ยาวหน่อย
แต่ผมคิดว่ามีประโยชน์มาก ๆ
อ่านแล้วลองคิดดูนะครับว่า
เมื่อไหร่ ก็ตามที่เราคิดลบ หรือมีความทุกข์
แปลว่า "มดตัวใดตัวหนึ่งกำลังอาละวาดอยู่ในสมองเราแล้ว"
รู้แล้วก็รีบกำจัดมดตัวร้ายนั้นนะครับ เพื่อชีวิตที่มีพลังและมีความสุขของตัวเราเองและคนที่เรารักครับ
.jpg)
.jpg)